مانیتورینگ شبکه Network Monitoring فرایند نظارت و پایش مستمر بر شبکه است. هر شرکت یا سازمانی که به کسب و کار و مشتریان و کاربرانش اهمیت می دهد، باید به طور پیوسته بر عملکرد شبکه ی خود نظارت داشته باشد. بدون انجام مانیتورینگ شبکه نمی توان دریافت که در شبکه چه می گذرد و آیا اجزا آن به درستی و طبق برنامه کار می کنند یا خیر.
درباره مانیتورینگ و پایش شبکه باید گفت که یک امر بسیار حیاتی محسوب می شود که تمام اجزای شبکه مانند روتر ها، سوئیچ ها، فایروال ها، سرور ها و ماشین های مجازی Virtual Machine را از نظر خطا ها و مشکلات در عملکرد پایش می کند.
با این کار از عملکرد اجزا در بهترین حالت ممکن اطمینان حاصل می کنیم. یکی از مهمترین وظایف نرم افزار های مانیتورینگ شبکه پایش میزان پهنای باند و ترافیک جاری میان دستگاه های موجود است. ابزار مانیتورینگ یک پیام به دستگاه های متصل به شبکه ارسال می کند و در صورت مطلوب بودن دستگاه ها، پیام پینگی مبنی بر سلامت دستگاه و عملکرد صحیح آن دریافت می کند. از دیگر وظایف اصلی و بسیار مهم مانیتورینگ شبکه اعلام هشدار، تشخیص ایرادات و پیش بینی وقایع در سطح کسب و کار ها می باشد.
مانیتورینگ و ارزیابی چیست؟
نظارت و پایش دو فرایند مهم در مدیریت پروژه هستند. عدم حضور این دو مولفه در کنار یکدیگر باعث ایجاد سردرگمی و ابهام در مدیریت پروژه می شود. همان طور که قبلا به آن اشاره شد مانیتورینگ شبکه یکی از پرکاربرد ترین و مهمترین ابزارهایی می باشد که یک مدیر شبکه برای مدیریت بهتر و افزایش Performance شبکه نیاز است که آن را راه اندازی کند.
این فرایند می تواند به افزایش سرعت شبکه جهت سرویس دهی و کاهش میزان هزینه ها در یک شبکه کمک کند. فرایند کنترل و مانیتورینگ شامل پایش تمام دستگاه های متصل به شبکه و کلیه ی اجزا آن می شود. این اجزا شامل، سیستم های UPS، فایروال ها، روتر ها، سوئیچ ها، Server’s(Physical & Virtualization) و… می باشد. همچنین سرویس های موجود در شبکه مانند Domain Controller, SQL Server,File Server, DHCP and DNS Server و… را مورد پایش قرار می دهد.
استفاده از ابزار های نرم افزاری مناسب به ما این امکان را می دهد که از صحت یا عدم صحت کار کرد کلیه ی Device ها آگاه شویم. همچنین با پایش سخت افزار های سرور می توانیم از میزان استفاده از پردازنده و حافظه ی سیستم کسب اطلاع کنیم و در صورت بروز شرایط بحرانی به وضعیت آن دستگاه رسیدگی کنیم.
ضرورت راه اندازی سیستم مانیتورینگ و پایش زیرساخت ها جزء مهمی از سازمان IT یک شرکت می باشد. با استفاده ی صحیح و به جا از این ابزار می توان از بروز هر مشکلی جلوگیری کرد. به کارگیری سیستم مانیتورینگ شبکه در شرکت ها می تواند با کمترین صرف هزینه از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری نماید.
مراحل راه اندازی سیستم مانیتورینگ اتاق سرور
برای برخورداری از سرویس مانیتورینگ پویا در شبکه ی خود، ابتدا باید یک نقشه ی دقیق و مناسب از سیستم شبکه ی خود تهیه کنید. در این نقشه نوع شبکه ها، نوع ارتباط، ابعاد آن و تجهیزات متصل به آن مانند، سرور، سوئیچ ها، روتر ها، رک، اتاق سرور و… باید ذکر شود و به طور کامل پوشش داده شوند. سپس باید به طور دقیق مشخص گردد که چه دستگاه هایی نیاز به کنترل و مانیتورینگ دارند. بعد از گذراندن تمام این فرایند ها به یک نرم افزار قدرتمند مانیتورینگ برای پایش شبکه ی خود نیازمندیم. در نظر داشته باشید که هیچگاه یک نرم افزار به تنهایی تمام نیاز های مانیتورینگ شبکه ی شما را رفع نمی کند. باید از چند نرم افزار مختلف جهت پایش شبکه ی خود استفاده کنید.
هر سیستم مانیتورینگ اتاق سرور با توجه به نیاز های مجموعه، به تجهیزات خاصی نیاز دارد. راه اندازی اتاق مانیتورینگ امن نیازمند دانش و تخصص به روز کارشناسان فنی در حوزه ی تجهیزات شبکه است. دانش محیا سازی زیرساخت ها، محل مناسب جهت سیستم مانیتورینگ اتاق سرور، انتخاب قفسه های مناسب با فضا، نوع کابل کشی و مدیریت آن، نصب سیستم های تهویه و اطفاء حریق از نمونه های این تخصص ها هستند.
اتاق مانیتورینگ در حقیقت مرکز کنترل و مدیریت شبکه می باشد و کلیه ی تجهیزات سخت افزاری شبکه مانند سرور ها، سوئیچ ها، روترها و… در این محل قرار می گیرند. از این محل برای ذخیره، نگهداری و مدیریت شبکه های کامپیوتری و اجزای مرتبط با آن استفاده می گردد.
اهمیت راه اندازی اتاق مانیتورینگ
به منظور کنترل و مانیتورینگ به صورت مداوم، یکپارچه و هوشمند نیاز به یک اتاق به عنوان اتاق سرور و مانیتورینگ می باشد. متصدی اتاق مانیتورینگ شبکه به طور مستمر و مداوم شرایط شبکه را بررسی می کند و آن را در حالت بهینه قرار می دهد. اتاق مانیتورینگ محلی برای استقرار سرور های رایانه ای و مانیتور هایی جهت پایش سیستم است که توسط سیستم های تهویه ی قدرتمند جهت کنترل دمای هوا در نظر گرفته شده است.
محل قرار گیری این اتاق باید به طوری باشد که فاقد پنجره جهت امنیت بیشتر و دیوار های آن از دیوار های بیرونی ساختمان نباشند. دیوار های بیرونی ساختمان از رطوبت بیشتری برخوردار هستند و معمولا محل عبور سیستم های تاسیساتی ساختمان می باشند که ایجاد رطوبت می کنند. وجود رطوبت در اتاق مانیتورینگ باعث آسیب به دستگاه های مستقر در محل می شود.
مانیتورینگ سیستم های هوشمند و کنترل از راه دور
به طور معمول می توان با استفاده از نرم افزار اندروید الکتروگستر مانیتورینگ سیستم های هوشمند و کنترل از راه دور را به طور مطلوب انجام داد. از مزیت های مانیتورینگ سیستم های هوشمند و کنترل از راه دور می توان موارد زیر را عنوان نمود:
- کنترل سیستم تهویه برای تنظیم دما و رطوبت اتاق مانیتورینگ.
- بررسی نوسانات برق و برقراری برق پشتیبان در زمان قطعی برق.
- کنترل دما و ایجاد دود و آتش سوزی در دستگاه ها.
- سیستم هشدار در صورت نشتی آب در اتاق سرور.
- باز و بسته کردن درب اتاق مانیتورینگ از راه دور.
- استفاده از بانک اطلاعاتی SQL Server.
- فعال کردن سنسورها.
- روشن و خاموش کردن سیستم های اضطراری.
- تعیین بازه ی زمانی.
- بروز رسانی نرم افزار ها و سامانه اصلی از راه دور.
- قطع و وصل کردن لحظه ای یا گروهی سامانه ها بوسیله ی چند کلیک.
- شارژ آنی سیم کارت ها و سطح سیگنال.
- ضبط تصاویر به هنگام وقوع آلارم ایمنی و ارسال به آرشیو.
اهمیت راه اندازی سیستم مانیتورینگ شبکه در کسب و کار
در بسیاری از موارد، جدا از راه کار های انتخاب شده، بر این واقعیت پافشاری می‌کنیم که مانیتورینگ شبکه هسته اصلی فعالیت هر سازمان یا شرکت می باشد. اگر کسب و کار شما با هدف فراهم کردن خدمات مشتریان فعالیت می کند و این خدمات کاملا متکی به زیرساخت شما می باشد، به طور حتم شبکه ی خود را مانیتور و ارزیابی کنید. با این کار قادر به شناسایی ایرادات و رفع خطاهای بوجود آمده هستید و از رنجش کاربران و مشتریان خود به علت یک سرویس Down شده جلوگیری می کنید.
مزایای پایش و ارزیابی شبکه
اولین مزیت مانیتورینگ شبکه کاهش هزینه هاست. یک سیستم پایش خوب دارای قابلیت مشاهده و ارزیابی تمامی اجزا شبکه را در یک پنل می باشد. همچنین برخورداری از ترافیک شبکه ی مناسب به ما قابلیت های زیر را خواهد داد:
- یافتن دستگاه های قدیمی که از وجود آنها اطلاعی نداشتیم و بازیابی مستمر آن ها در شبکه.
- فهرست بندی اجزا شبکه به منظور افزایش سهولت در مدیریت آن ها.
- شناسایی مشکلات و ایرادات شبکه به روش های ساده تر جهت مقابله هر چه سریع تر با آن ها.
- دریافت اعلام هشدار به صورت خودکار، باعث کمتر شدن بار تقاضاها از دوش تیم IT می گردد. همچنین صرف زمان برای رفع مشکلات لحظه‌ای را کاهش می دهد.
- نرم افزار مانیتورینگ و پایش و ارزیابی عملکرد شبکه که به عنوان NPMD یا Networking performance monitoring and diagnostics شناخته می شود. این نرم افزار می تواند در حالت اجرا به عنوان یک دستگاه مستقل و در زمان همکاری با کل شبکه، به پوشش مسائل مرتبط با بهره وری برای کاربران داخلی و کسانی که از خارج با شبکه ارتباط برقرار می‌کنند، بپردازد.
- اگر خدمات مشتریان شما مستقل از شبکه ها و دستگاه های شما می باشد، به هنگام استفاده از ایمیل سرور و DHCP، DNS و… حتما شبکه ی خود را تحت مانیتورینگ قرار دهید. راه اندازی سیستم مانیتورینگ شبکه را به تاخیر نیندازید، خصوصا در مواقعی که شبکه شما در حالت اختلال می باشد.
جمع بندی
مانیتورینگ شبکه در لفظ فارسی به معنای پایش و ارزیابی شبکه می باشد. امروزه استفاده از این فرایند یکی از مهمترین ماموریت های حساس برای یک تیم فناوری اطلاعات در یک سازمان محسوب می گردد. این مسئله به تنهایی می تواند باعث افزایش کارایی سرویس ها، صرفه جویی در هزینه های شرکت و ایجاد آرامش برای مدیران شبکه گردد.
مانیتورینگ شبکه بی شک از مهمترین فعالیت هایی است که یک مدیر شبکه باید به آن بپردازد. با استفاده از فرایند مانیتورینگ شبکه علاوه بر پیشگیری از بروز خطا ها و اشکالات در ساختار و کارکرد شبکه، صرفه جویی زمانی و مادی بسیار مناسبی در امر مدیریت شبکه انجام خواهد گرفت.
